Rekenkameronderzoek naar Participatie en de Omgevingswet
Grote ontwikkelingen in het publieke domein? Goed onderwerp voor een rekenkameronderzoek!
Met de komst van de Omgevingswet gaan veel dingen veranderen in allerlei ruimtelijke procedures. Er wordt meer ruimte geboden aan inwoners en daarmee verandert de rol van de gemeente. Necker voert regelmatig (rekenkamer)onderzoek uit naar participatie en de Omgevingswet. Onlangs deden we dit voor de rekenkamer Oude IJsselstreek. Hierbij keken we niet alleen terug, maar ook vooruit. Is Oude IJsselstreek al klaar voor de Omgevingswet als het gaat om de benodigde participatieprocessen?
Het initiatief verschuift
Door verschillende participatietrajecten te onderzoeken kregen we een goed beeld bij de participatiepraktijk in Oude IJsselstreek. We zien dat het samenspel tussen gemeenten en inwoners volop in beweging is. Participatie en burgerinitiatieven spelen een steeds grotere rol in beleidsvorming en uitvoering. Inwoners, organisaties en bedrijven nemen steeds vaker het initiatief om zélf zaken op te pakken en te regelen. Sterker nog, met de toekomstige Omgevingswet is de tijd dat de overheid het alleenrecht had op de ruimtelijke ordening voorbij.
Rol van de raad: bij uitstek een kans voor de volksvertegenwoordiging
Een belangrijke les die in het onderzoek in Oude IJsselstreek naar voren kwam is het belang van de raad aan de voorkant van participatietrajecten. Door het stellen van heldere kaders kan veel onduidelijkheid worden voorkomen. Want als één ding cruciaal blijkt, is het wel verwachtingenmanagement. Zowel richting de verschillende partijen in de gemeente als richting inwoners en andere initiatiefnemers. Met de komst van de Omgevingswet wordt het nog belangrijker dat de raad kaders stelt, op inhoud en op proces. Want de raad blijft – ook bij overheidsparticipatietrajecten – een rol als volksvertegenwoordiger, kadersteller en controleur houden. Daarom is het van essentieel belang dat er duidelijke keuzes worden gemaakt over de invulling van deze rollen. Naast de relevantie van duidelijkheid over de rol van de raad toont het onderzoek in Oude IJsselstreek het spanningsveld tussen het nut van beleid en de waarde van maatwerk bij participatie. Ieder traject en bijbehorende betrokkenen zijn uniek en verdienen een frisse blik van de gemeente. In beton gegoten spelregels kunnen hierbij tegenwerken. Tegelijkertijd kunnen spelregels aan de voorkant duidelijkheid creëren en zorgen dat er geen stappen in het proces worden overgeslagen. Hiermee wordt het proces zorgvuldiger. Met dit onderzoek heeft de rekenkamer handvatten geboden aan de raad om zijn rollen verder in te vullen.
