Campagne referendum gemeentehuis De Ronde Venen
Al jaren verkeert het gemeentehuis van gemeente De Ronde Venen in Mijdrecht in slechte staat. Ook is het gemeentehuis niet meer toegerust om inwoners en ondernemers op passende wijze te ontvangen. Zoals in veel gemeenten zijn de middelen beperkt en kregen andere investeringen prioriteit. In het coalitieakkoord 2022-2026 spreken de coalitiepartijen uit dat niets doen geen optie meer is. Er werd afgesproken in 2023 een referendum te organiseren over de vraag of het huidige gemeentehuis gerenoveerd moet worden of dat er nieuwbouw op een andere plek moet komen.
Betrokkenheid Necker en Citisens
In november 2022 wordt Necker benaderd door de portefeuillehouder om in eerste instantie te ondersteunen bij het opstellen van de communicatiestrategie voor het referendum. De toekomst van het gemeentehuis leeft, zowel maatschappelijk als politiek. Het houdt de gemoederen bezig. De gemeenteraad volgt de stappen van het college omtrent het referendum nauwgezet. De communicatiestrategie wordt bij de stukken van de vergadering gevoegd waarin de gemeenteraad in december 2022 besluit het referendum te laten plaatsvinden en de vraagstelling vastlegt. De strategie geeft de raadsleden het vertrouwen dat de informatievoorziening richting inwoners over het referendum op orde zal zijn.
Aanpak
Vanaf januari 2023 ondersteunt Necker ook bij de uitvoering: we werken de communicatiestrategie uit in een campagneplan. Samen met communicatie- en beleidsambtenaren van De Ronde Venen formuleren we drie doelen:
- 1) het referendum onder de aandacht brengen van bewoners,
- 2) inwoners informeren over de keuze die ze kunnen maken en
- 3) helpen een keuze te maken op basis van feitelijke en objectieve informatie.
Om deze doelen te bereiken beginnen we uiteraard bij de inwoners. Met behulp van de betrokkenheidsprofielen van Citisens brengen we in kaart welke voorkeuren inwoners van de gemeente hebben als het gaat om communicatie van de overheid. Niet iedere inwoner, wijk of dorp is hetzelfde – daarom zetten we verschillende middelen in. Van een flyer bij de stempas dat alle kiesgerechtigde inwoners ontvangen en online advertenties tot het aanspreken van bezoekers op de weekmarkten in Abcoude en Mijdrecht.
De resultaten: Hoge opkomst en effectieve communicatie
- 1 op de 10 Rondeveners bezoekt tussen januari en 15 maart 2023 de speciale informatiepagina op de website van de gemeente. Meer dan de helft van deze websitebezoekers komt uit direct verkeer, onder andere met behulp van de QR-code op de verspreide communicatiemiddelen.
- Het bereik van de socialmediaposts van de gemeente over het referendum is hoger dan het gemiddelde van andere posts.
- De hoogste opkomst ooit (61,3%): gemiddeld bij gemeentelijke referenda in Nederland ligt het opkomstpercentage op 39,72%. Naast de informatie- en activatiecampagne is dit te danken aan het feit dat het referendum gelijktijdig met de verkiezingen voor provincie en waterschap is georganiseerd.
Een referendum is hoe dan ook een spannend proces. De communicatie en activatie voor het referendum is vlekkeloos verlopen. Ik vind het heel belangrijk dat we bij strategie én uitvoering het perspectief van de inwoners van De Ronde Venen als uitgangspunt hebben genomen. De inzet van Necker en Citisens heeft hier echt aan bijgedragen en de samenwerking was professioneel en plezierig.
Wethouder Cees van Uden, verantwoordelijk portefeuillehouder vanuit het college van B&W
Drie lessen
-
1
Begin altijd bij de ontvanger
Het lijkt vanzelfsprekend om te noemen, maar stel de ontvanger altijd centraal bij het begin van dergelijke trajecten. In dit geval: de inwoner. Zeker bij communicatie- en participatietrajecten waar haast achter zit, ligt het op de loer om te snel te starten en de inwoner te vergeten. Zorg er dus voor dat voor trajecten als deze altijd duidelijk is wie je wil bereiken en wat de beste middelen en manieren zijn om hen te bereiken. -
2
Bereid dergelijke trajecten goed voor én neem daar ruim de tijd voor
Wij adviseren om bij dergelijke trajecten of referenda ruim de tijd te nemen voor de voorbereiding. Wanneer een goede voorbereiding en strategie eenmaal zijn uitgestippeld, kun je daarmee voortvarend aan de slag. Daarmee voorkom je kans op het ongericht gebruiken van communicatiemiddelen én heb je een houvast en overzicht van hoe de middelen zich verhouden tot de strategie. Dat maakt tussentijds bijsturen ook eenvoudiger. -
3
Combineer referenda altijd met andere verkiezingen
Een van de succesfactoren van deze campagne was dat het referendum gelijktijdig met de Provinciale Staten- en Waterschapsverkiezingen is gehouden, en andersom. Bij het organiseren van toekomstige referenda is het dus raadzaam om deze te combineren met gemeentelijke, provinciale of landelijke verkiezingen. Niet alleen omdat daarmee de opkomst voor het referendum een steun in de rug krijgt, maar óók omdat de opkomst voor de reguliere verkiezingen een extra impuls ontvangt.
